NFT dünyasının incelediğimiz yazı dizimizin bu bölümünde bir NFT’nin bir sanat eserine nasıl değer katacağına bakacağız.

Geçtiğimiz iki bölümde önce NFT yani non-fungible-token tanımından başlamış, önce dijital dünyada sahiplik ne demek anlamaya çalışmış, sonra da dijital dünyada bir eseri tekil kılmayı sağlayan token (jeton) konseptine değinmiştik. Bu bölümde ise, dijital bir sanat eseri örneğinden yola çıkarak NFT’nin bir esere nasıl değer katabileceğini somutlaştırmaya çalışacağız.

Bir sanat eserinin değeri nereden gelir?

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var. Bu satırların yazarı kesinlikle bir sanat uzmanı değil, daha çok NFT konusunda araştırmalar yapmış biri. Bu nedenle, sanat eseri özelinde vereceği örnekleri ya da yapacağı değerlendirmeleri bu durumu bilerek yapmanızı rica edeceğim.

Bir sanat eserinin temel olarak iki değeri bulunmakta bana sorarsanız: Bunlardan birincisi, herhangi bir objektif kritere göre bir sanat eserinin değeri - ki bendeniz buna içsel değer adını veriyor. Eserin ya da yaratıcısının bilinirliğinden tutun eserin insanlarda uyandırdığı duygulara kadar uzanan tamamen subjektif olarak bir değer. İkincisi ise bunun üzerine gelen her tür spekülatif değer, ki bu daha çok dönemsellik ile birlikte esere olan ilginin artması ya da azalması, fiyatının yapılan müzayedelerde beklenenin çok üstüne çıkması gibi yine tamamen subjektif kriterler ile ortaya çıkan bir kavram.

Dolayısıyla, bir sanat eserinin değeri aslına bakarsanız kriptoparalara verilen değer gibi tamamen pazarda oluşan, dışarıdan bakanlara genelde saçma gelen, ancak bu alana yıllarını ve emeğini vermiş olanların hissedebildiği bir bütünden oluşuyor denebilir.

NFT, sanat eserine somut bir katma değer ekleyebilir mi?

NFT dediğimiz kavram ise aslında yukarıda saydığımız değerler bütünü içindeki belli parçaların etkisini çok daha somut bir şekilde artırmaya yarıyor.

nft_value_add

Nasıl? Gelin teker teker bu parçaları incelemeye başlayalım:

Orijinalliğin teyidi

Bir sanat eseri ile ilgili en büyük kaygılardan biri, eserin orijinal olup olmadığını teyit etmektir. Medyada çokça görürüz, kimi sanat eserlerinin sahte çıktığını. Bu nedenle, müzeler ya da müzayede evleri gibi sanat kurumları, koleksiyonlarına katacakları eserleri titiz bir incelemeden geçirirler. Bu bahsettiğimiz inceleme emek yoğun ve oldukça pahalı bir süreçtir.

NFT burada büyük bir rahatlık getiriyor. Herhangi bir eserin yaratıcısı eserin bulunduğu alanı NFT yoluyla blokzincire işlediği noktada sorun anında çözülüyor. NFT’yi gören herhangi biri rahatlıkla blokzincir üzerinde eserin orijinal olduğunu teyit edebiliyor. Nasıl teyid ediyor peki?

Blokzincirlerin herkese açık olduğundan bahsetmiştik. Her bir blokzincirinin üzerinde taşıdığı bilgilerin görülebildiği siteler var. Örneğin bu alandaki en büyüklerden Ethereum’un üzerindeki bilgilere Etherscan adresinden ulaşabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, ilgili NFT’nin kontrat adresini Etherscan’ın başındaki arama çubuğuna girmek. Buradan eser ile ilgili her tür bilgiye (ne zaman kayıt edilmiş, kim tarafından kayıt edilmiş, kimler ne zaman alıp satmışlar) ulaşabilirsiniz.

Benzer bilgiye aslına bakarsanız NFT üzerine uzmanlaşmış pazaryerlerinden de ulaşma imkanı var (eğer yaratıcısı buralara kaydettirdiyse). Bu alanda da en büyük, neredeyse tekel durumda olan OpenSea üzerinde eseri görmek mümkün olabilmekte.

Devamı bir sonraki yazıya

Bir sonraki yazımızda NFT’nin bir esere nasıl değer kattığını irdelemeye devam edeceğiz.

Not 1: Bu yazı ilk olarak 25 Mayıs 2022’de BlockchainIST Center‘da yayınlandı

Not 2: Tüm yazılara Yazılar sekmesinden ulaşabilirsiniz

Genel not: Bu ve diğer yazılarımızın hiçbiri yatırım tavsiyesi değildir. Özellikle DeFi yani merkeziyetsiz finans sektörünün denetime tabi olmamasından dolayı klasik piyasalara göre çok daha riskli olabileceğini göz önünde bulundurun.