DeFi hangi alanda büyüyecek
Bu yazımızda DeFi’nin önümüzdeki dönemde hangi alanlarda büyüme potansiyeli olduğuna değineceğiz.
BTCHaber’deki bu köşemizde yaklaşık bir buçuk yılı aşkın bir süredir ağırlıklı olarak DeFi yani merkeziyetsiz finans ile ilgili gelişmeleri paylaşıyoruz. DeFi, ilk yazımızın yayınından birkaç ay sonra geçtiğimiz yaz hızlı bir büyüme yaşadı. Başlarda “acaba ne zaman bir milyar doları geçecek?” diye merak ettiğimiz bu alana kilitlenmiş toplam para miktarı (yani projelere yatırılmış kaynak), 2020 yılı sonuna geldiğimizde 20 milyar ABD Doları olmuştu. Geçtiğimiz 10 ayda ise 12 kat artarak 250 milyar ABD Doları seviyesine ulaştı. Alın size katlamalı/üstsel (exponential) büyümeye en güzel örnek!
 |
|---|
| DeFi’de kilitlenmiş kaynak miktarı. Yazılarımızın başladığı Mart 2020 tarihinde henüz bir milyar ABD Dolarını geçmemişti. Şimdi ise bu rakam 250 milyar ABD Dolarından fazla. Kaynak: DeFiLlama |
Gerek yazılara gelen geribildirimlerde gerekse farklı mecralardaki konuşmalarımda en sık karşılaştığım iki soru ‘DeFi bir gün mevcut finans sistemini alt eder mi, onun yerine geçer mi?’ ve ‘İyi de bu ürünleri gerçek hayatta nasıl kullanacağız?’ oluyor. Gelin bu sorulara birlikte cevap vermeye çalışalım.
DeFi bir gün mevcut finans sistemini alt eder mi?
Cevabım net. Hayır, etmez. Finans dünyasındaki okuyucularımız bu cevabı okuyunca hemen rahatlamasınlar lütfen. Zira ‘şeytan ayrıntıda gizlidir’. O nedenle gelin biraz ayrıntıya dalalım.
Mevcut finans sistemi oyuncuları, gerek hizmet sağlayıcı finans kurumları gerekse de hizmet alan bireyler ve şirketler mevcut düzende hareket etmeye devam edecekler. Buraya kadar her şey yolunda ancak asıl sıkıntı büyüme konusunda yaşanacak.
 |
|---|
| Image by Mikes-Photography from Pixabay |
Nasıl büyür şirketler? Yeni müşteri kazanarak. Yeni müşteri nereden gelecek? Ya mevcut rakiplerden ya da sisteme yeni katılanlardan.
Mevcut rakiplerden müşteri kazanmak artan rekabet demek ve bunu zaten uzun yıllardır yaşanıyor. Bu rekabet nedeniyle kar marjları zaten tehlikede.
Ya sisteme yeni katılanlar? Henüz bankası olmayan az bir kesim kaldı, ama orada da istenen evraklar, kişilerin kredi geçmişinin olmaması gibi nedenlerle bu kesimden müşteri çekmek zor.
Peki ya yeni reşit olan gençler? Orada finans kurumlarının işi daha da zor, çünkü yeni nesil dijital dünyaya doğdu. Onların bu kurumların prestijine ya da sunduğu güvene pek de ihtiyaçları yok, dijital dünyadan korkmuyorlar. Tam tersine, o dünyanın getirdiği potansiyeli değerlendirmek istiyorlar. Riskler mi? Genç onlar, kaybedecek zamandan başka neleri var? Zaman dediğimiz de zaten bolca var ellerinde ve önlerinde.
Yeni nesil, hisse senetlerinden sağlayacağı %10-20 getiri yerine daha riskli ama 10 kat - 20 kat kazanacağı dijital dünyadaki yeni fırsatları kovalıyor.
Dolayısıyla, büyüme devam edecek ancak büyüyen pastadan aslan payını dijital dünya alacak. Hemen söyleyelim, ne kadar çaba gösterseniz de, şu an için bu dijital dünyanın parası kriptoparalar, varlıkları NFT’ler, finans sistemi ise merkeziyetsiz finans olacak gibi görünüyor.
‘İyi de bu ürünleri gerçek hayatta kullanabilecek miyiz?’
Merkeziyetsiz finans platformlarında herhangi bir başvuru yapmadan ve hiçbir evrak vermeden teminat yatırarak kredi almak mümkün. ‘İyi de aldığım bu kredi ile ihtiyaçlarımı karşılayabilir miyim? Ev ya da araba alabilir miyim?’. Belki bu, şu anda çok pratik bir yol değil. Dijital dünyadaki varlıkların fiziki dünyaya nasıl aktarılacağı konusunda çok çalışma ve bu yolda pek çok gelişme var. Yine de DeFi oyuncuları bu konuyu çok da dert etmiyorlar, zira onların gözü başka yerde.
DeFi’nin fiziki dünya ile çok da derdi yok. Onun gözü başka yerde…
DeFi’nin asıl büyüme alanının fiziksel dünya ile hiç ilgisi olmayan dijital dünyada olacağını belirtelim. Zira, artık önümüzde son zamanlarda çokça duyduğumuz NFT’ler var. NFT’ler ile birlikte, özellikle oyunlar ve oyunlaştırmalarda ciddi bir talep yaşıyoruz. Bu oyunlaştırmalarda en sıcak konu ise play-to-earn dediğimiz, oyun oynarken para kazanmak olayı. GameFi dediğimiz oluşum ile artık DeFi’nin NFT’ler ya da oyunlar içindeki dijital varlık alımlarına aracılık etmesi, katılımcılara dijital varlık alabilmeleri için kredi vermesi mümkün. Aynı şekilde elinde dijital varlık olan diğerlerinin ise bu varlıkları değerlendirme olanağı var.
İşte bu nedenle, DeFi’nin bir sonraki büyüme hamlesi fiziki dünya yerine ondan kat be kat fazla fırsatlar sunan dijital dünyadan gelecek. İnanmayanlar için dünyanın en değerli 10 şirketinin 2010 yılından günümüze 11 yılda nasıl değiştiğini özetleyen şu grafik ikna edici olabilir.
|
|
|
Dünyanın en değerli 10 şirketi 2010 yılı. Ağırlık petrol ve endüstri alanından. Kaynak: Financial Times - Global 500, 01.01.2010 |
Dünyanın en değerli 10 şirketi 2021 yılı Kasım ayı. Kahverengi alan 2010 yılındaki değeri. Kaynak: finance.google.com |