DeFi’nin klasik finansa göre farklılıklarından bahsettiğimiz bu yazı dizimizimin bu bölümünden emanet tutmama özelliği üzerinde duruyoruz.

Ne demek ‘emanet tutmama’?

Fiziki dünya temelli klasik finansın bu dünyaya özgü en kritik özelliklerinden biri ‘emanet tutması’. Tam olarak ne demek bu?

Kullanıcı olarak kullanmak istediğimiz her finans ürününde bize bankalar ya da finans kurumları aracılık yapar. Bizim son kullanıcı olarak finans sistemine direkt bağlantımız bulunmaz. Yani, herhangi bir finansal işlem yapmak istediğinizde, örneğin; mevduat yapıp faiz kazanmayı arzuladığınızda, bunu gerçekleştirebilmek için paranızı bankaya yatırmak zorundasınız.

Bu öteden beridir herkesin yaptığı bir işlem olduğu için bize anormal gelmez. İşin özünde ise aslında bankaya yatırdığınız para, ona verdiğiniz bir emanettir. Bankanın bu emanete hıyanet etmeyeceğini düşünürsünüz. Koskoca banka bu, onlarca yıldır faaliyet gösteriyorlar, en büyük sermayeleri kitlelerin onlara gösterdiği güven, tabii ki bizim üç kuruşumuza göz dikmeyecekler.. Hem sonra kanuni otoriteler var onları denetleyen..

Çok haklısınız. İşte aslına bakarsanız, bankaların ve finans kurumlarının sıkı kanuni denetim altında olmasının en önemli nedeni, müşteri parasını emanet almalarıdır. Kanuni otoriteler, küçük büyük tüm yatırımcıların paralarının güvence altında olduğuna emin olmak için finans kurumlarına adeta nefes aldırmazlar. Çok da haklılar bu yaptıklarında.

diamonds
Image by Clker-Free-Vector-Images from Pixabay

DeFi’de durum bir parça farklı

Merkeziyetsiz finansa geldiğimizde ise durum biraz farklılaşıyor. Zira DeFi’nin temelden farklı bir özelliği var. Blokzincirin en önemli faydalarından birinin uzantısı bu özellik. DeFi sizin paranızı emanet tutmaz. Tam olarak ne demek bu, hemen açıklayalım:

Blokzincirin temel özelliklerinden biri gücün kullanıcıda olması demiştik. Burada tam olarak kastedilen, dijital dünyada kullanıcıya kendine ait varlıklara tam sahiplik hakkı vermek aslında. Bunu mümkün kılan temel araç, kullanıcıların sahip olduğu elektronik cüzdanlar.

Elektronik cüzdanlar, kullanıcının kendine ait dijital varlıklara sadece kendisinin erişim hakkı olmasını sağlar. Burada, hemen bir ayrıntıyı tekrar edelim: Kullanıcının dijital varlıkları elektronik cüzdanda durmaz. Bu varlıklar, dijital oldukları için zaten fiziki olarak herhangi bir yerde değildirler; bunun yerine ne kadar ve kime ait oldukları blokzincir üzerinde kayıtlıdır. Elektronik cüzdan, kullanıcıya o varlıklara sahip olduğunu kanıtlama ve başka kişilere transfer etme hakkını verir. Bunu da, blokzincirde bu varlıklar üzerinde hakimiyeti olduğunu kanıtlayan ve elektronik cüzdan içinde saklanan özel anahtarlar vasıtasıyla yapar.

DeFi’de nasıl işlem yapıyoruz peki?

DeFi ürünlerinin kullanıcıların varlıkları ile ilişkileri çok kısa sürer. Bu ürünlerin tek yaptığı kullanıcının cüzdanını ilgili siteye bağladığı anda içindekileri görmek ve kullanıcı site üzerinde herhangi bir işlem yapmak isterse yine kendisinin onay vermesi şartı ile akıllı kontratlar aracılığıyla işlemi gerçekleştirmek ve sonucu blokzincire yazmaktan ibarettir.

Peki bu ne işe yarıyor?

Kullanıcı, DeFi protokolünü kullanarak bir işlem yaptıktan ve cüzdanının site ile bağlantısını kestikten sonra artık sitenin cüzdan ile herhangi bir erişimi kalmıyor. Bu sayede, kullanıcının “Parama ne oldu?” gibi bir endişesi de olmuyor.

Aslına bakarsanız bu DeFi protokollerinin de işine geliyor. Zira bu sayede, kanuni otoritelere “siz kullanıcının haklarını korumak adına müşterilerinin parasını emanet alan klasik finans kuruluşlarına bunca düzenleme getiriyorsunuz, ama bakın biz müşteri bakiyesi tutmuyoruz, bu nedenle klasik finanstan temel bir farklılığımız var, bizi onlar ile aynı kefeye koyamazsınız” şeklinde bir argüman getiriyorlar.

Kanuni deneticiler bu söylemi ne kadar dinleyecekler hep birlikte göreceğiz. Bir sonraki yazımızda, bu konudan devam ederek, kullanıcıların elindeki bu gücün getirdiği sorumluluklardan bahsedeceğiz.

Not 1: Bu yazı ilk olarak 9 Ekim 2021’de BlockchainIST Center‘da yayınlandı

Not 2: Tüm yazılara Yazılar sekmesinden ulaşabilirsiniz

Genel not: Bu ve diğer yazılarımızın hiçbiri yatırım tavsiyesi değildir. Özellikle DeFi yani merkeziyetsiz finans sektörünün denetime tabi olmamasından dolayı klasik piyasalara göre çok daha riskli olabileceğini göz önünde bulundurun.