Ripple ne? Gerçekten değerli mi bu kadar?

Bugünlerde özellikle bankacılık sektöründen uzmanlar ile yaptığım sohbetlerde genelde karşılaştığım sorulardan biri “Ripple ne tam olarak? Değerlenecek mi?” oluyor. Yorumların genelde çok olumlu değil. Nedenlerini yazacağım. Eylül ayı ortasındaki şu önemli çıkışa bakınca (bir haftada iki katına çıktı!) Ripple nedir, neden bir anda bu kadar değerlendi sorularına yanıt aramak lazım..

 

Kaynak Coindesk

 

Ripple ile XRP aynı mı?

Efendim, öncelikle şunu belirtelim XRP ile Ripple aynı değil. Ripple bir teknoloji şirketi. Bundan altı yıl önce Silikon Vadisi’nden kurulmuş. XRP ise şu son zamanda gördüğünüz fiyatı artan KriptoPara. İlişkileri ne tam olarak? İşler biraz karmaşıklaşıyor, hazır olun:

Ripple ne?

Ripple dediğimiz gibi bir teknoloji şirketi. Teknoloji üretiyor. Ürettiği en önemli teknoloji RippleNet. RippleNet SWIFT sisteminin yerine geçmeyi amaçlayan bir yapı. Biliyorsunuz Belçika bazlı SWIFT sistemi uluslararası para transferinde bankaların kullandığı araç. Oldukça pahalı ve McKinsey’nin bir raporuna göre işlemlerin sonuçlanması 3-5 gün arası sürebiliyor. İşte RippleNet bu süreyi iki dakikaya indirebileceğini iddia ediyor. Üstelik örneğin ABD ile Meksika arasındaki işlemlerde %40-70 arası bir tasarruf ile…

RippleNet özet olarak global bir mutabakat/anlaşma (settlement), para ödeme ve kambiyo sistemi. Ripple’in bu altyapısını en azından test etmek isteyen pekçok banka ve şirket var (sayıları 75’in üzerinde). Türkiye’den de Akbank bu saygın bankalardan sadece bir tanesi.

XRP ne?

XRP ise Ripple şirketi tarafından yaratılan ve RippleNet içinde kullanılması planlanan bir KriptoPara. Ripple tarafından ilk kez 2013 Ocak ayında piyasaya sürüldü. 4 Ocak 2018 tarihinde ise değeri 3,3 ABD Doları’na kadar yükseldi, toplam XRP miktarı 100 milyar olduğu için XRP’nin toplam değeri de 331 Milyar ABD Doları seviyesine geldi. Şimdi ise 28 Eylül itibariyle bir XRP yaklaşık 0.5 5 ABD Doları seviyesinde.

İlişkileri ne?

Ripple’in kendi sitesindeki bilgiye göre kesinlikle birbirinden farklı. Ripple ticari bir şirket iken, XRP bağımsız bir KriptoPara.

Ama şu gerçekleri de unutmamak lazım:

• Ripple şu anda XRP’nin %60’ını elinde tutuyor.
• Ripple kendi sisteminde XRP kullanacağını söylüyor. Eskiden bunu daha kuvvetli söylerdi şu anda ikisinin farklı olduğuna dikkat çekiyor.
• Ripple, KriptoPara olarak başlamış ancak sonrasında kurumlara dağıtık sistem teknolojileri satan bir yapıya evrilen (pivot eden) sistemin ilk zamanlarında yarattığı bir yan ürün olarak gördü XRP’yi - ta ki 2016 yılı başlarına kadar.
• 2016 yılının sonlarında KriptoPara piyasalarındaki yükseliş ile Ripple XRP’yi tekrar “Global Rezerv Para” olma yolunda çalışmaya başladı.
• Ripple, XRP’nin egzotik paralar için “köprü para” olarak kullanılabileceğini öne sürüyor. Yani, diyelim Apple’sınız ve onlarca ülkeye para göndermeniz gerekiyor, değişik ülke paraları tutmak yerine XRP tutabilirsiniz ve her ülke parasını istediğiniz zaman XRP’den gönderebilirsiniz”.
• Ripple, şirket olarak Venture Capital sermayesi almış olmasına rağmen, XRP için büyük bir PR kampanyası yaptı ve 2017 yılı içinde elindeki XRP’lerden satarak 200 milyon ABD Doları gelir sağladı.
• 2018 yılı başında itibaren ise Ripple XRP’nin kendi başına bir ekosistem olduğunu ve sahip olduğu XRP’lerin %90’ınını emanet (escrow) bir hesapta ileride dağıtılmak üzere tuttuğunu belirtiyor. Hatta bu yıl ortasında XRP logosunu değiştirdiler.

Ripple’in kurduğu sistemin çalışması için XRP gerekli mi?

Peki RippleNet kullanımı sadece XRP ile mi olacak? Bir başka deyişle XRP RippleNet için gerekli mi? Ripple CTO’su David Schwartz’a göre cevap: “Hayır. Yıllardır insanları XRP kullanmaya ikna etmeye çalışıyoruz ve sonunda bunun yanlış bir strateji olduğuna karar verdik”

XRP’nin kullanımı konusunda bankalar inanılmaz çekinceli - zira yasa koyucular tarafından denetlenmeyen bir KriptoPara’yı hiçbir bankanın kullanmayacağını söylüyorlar.

Ripple, bankalara kendi platformunu satmanın derdinde ve bunda hiçbir sorun yok. Sonuçta bankalara SWIFT’e alternatif birbirleri ile kolaylıkla, karşılıklı olarak mutabakat yapabilecekleri ve bunu kaydedebilecekleri ortak/paylaşılan bir defter sunuyor. Peki bu platform için XRP gerekiyor mu? Hayır. Bunu istedikleri para birimi üzerinden yapabilirler.

Peki bir gün XRP bu platformun ana para birimi haline gelir mi? Financial Times’ın şu makalesinde de açıkça yazdığı gibi, 60-70’lerde Avrupa bankaları, ABD’nin yasal mevzuatından kaçarak, ABD Doları mevduatına çok avantajlı fiyatlar verebiliyorlardı. Eurodollar denen bu mevduat, global ticaret için en önemli para birimi haline geldi. Bunun yanında, Avrupa piyasasındaki ‘trader’lar değişik para birimlerinin (Mark, Frank, Sterlin, Kron gibi) FX işlemlerini Eurodollar üzerinden yapmaya başladılar. Bu, bir nevi XRP’nin global bazda yapmak istediği hedefin, Avrupa ölçeğindeki küçük bir kısmı. Avrupa Birliği’ndeki teknokratlar böyle bir gelişmenin kendi kontrollerini azaltacağından tedirgin oldular ve sonuçta Euro doğdu, EuroDollar da geçerliliğini kaybetti.

Ripple (ve kontrolündeki XRP) mevcut sistemlerde devrim yapmak yerine piyasa oyuncuları ile çalışmayı tercih eden bir yapı. Şimdi böyle bir yapıya karşılık, ABD ve AB’nin kendi ellerindeki gücü bu yapıya vereceğini düşünebilir misiniz? Kişisel düşüncem bunun hayal olduğu yönünde.

Peki XRP neden yükseldi son günlerde?

Bu konuda birkaç teori var:

1. xRapid denen Blockchain bazlı mutabakat teknolojisi ürününün önümüzdeki ay içinde çıkacağının açıklanması (ve bu teknolojinin maliyetleri azaltacağı yönündeki beklenti);
2. Amerika’nın en büyük on bankasından biri olan PNC Bank’ın Ripple Network’üne girecek olması;
3. Amerikan yetkililerince XRP’nin menkul değer değil para sınıfına sokulma ihtimali
4. FOMO (Fear-of-Missing-Out), yani yatırımcıların “bir şey mi kaçırıyorum” algısından dolayı XRP’ye hücum etmeleri..

Peki bunların hangisinin XRP’nin değerine direkt olarak etkisi var? Üçüncü madde dışında hiçbirinin.

Sonuç

Özet olarak düşüncem şu: Ripple, XRP’yi KriptoPara olarak bir yan ürün olsun diye yarattı. Piyasalardaki ani yükseliş sonrası bundan iyi gelir elde edebileceğini düşünerek ciddi bir PR yatırımı yaptı ve XRP’yi geleceğin KriptoParası olarak sundu. Kendisi için gerekli olan finansmanı da buradan sağladı. Şimdi ise RippleNet gibi kendine ait platformlara potansiyel zarar vermemesi için kendisi ile XRP arasında kesin çizgiler koymaya çalışıyor.

Ripple için RippleNet daha önemli. XRP ile RippleNet arasında kaldığında (şimdi olduğu gibi) hangi tarafı seçeceği artık belirgin. XRP’nin ileride daha da kuvvetlenmesini istemeyecek Merkez Bankaları’ndan baskı yediği bir durumda Ripple ne yapacak? XRP için RippleNet’i mi feda edecek? Tabii ki hayır. Görüşüm, Ripple’ın RippleNet platformunun pazarlama ve PR konusundaki yeteneği ile başarılı olmak için potansiyeli olduğu, XRP için ise geleceğin o kadar da parlak olmadığı şeklinde…

---

 

Not: Yazdığımız tüm yazıların bir bütünlük içinde nelerden oluştuğuna bakmak isterseniz Hakkımızda sayfasına göz atabilirsiniz.