Bu yazı dizimizde, DeFi protokollerini nasıl değerlendirebiliriz konusuna eğileceğiz. İşe ilk olarak protokolün web sitesinden başlıyoruz.

Geçtiğimiz yazılarda önce dört bölüm olarak DeFi dünyasına ilk adım atılırken yapılması gerekenlerden ve cüzdanlardan bahsetmiştik: 👇

Sonrasındaki dört bölümlük seride ise DeFi tokenları ile tanışıp, nasıl alım-satım yapılabileceğine bakmıştık: 👇

Bu serimizde ise aslında yukarıdaki iki konudan bile daha önemli olan, etrafta ismini duyduğumuz tokenları nasıl değerlendirmek gerekir, ona bakacağız. Bunu yaparken, şu aşamada ‘temel analiz’ olarak adlandırılan, tokenın yarattığı temel değerleri nasıl anlarız, kısaca göz gezdireceğiz. Gelin konuya DeFi protokolünün web sitesinden başlayalım:

İşe web sitesine göz atmakla başlayın

Bildiğiniz gibi DeFi protokolünün arkasında bir girişimci grup var. Genel olarak DeFi girişimleri önce merkezi bir geliştirici grubu etrafında başlar, sonrasında yavaş yavaş merkeziyetsizleşirler.

Bu merkezi grup, bir yandan projeyi geliştirmeye çalışırken, diğer yandan dış dünya ile iletişim için ilk olarak olarak bir web sitesini oluştururlar.

website
Image by Mudassar Iqbal from Pixabay

DeFi websiteleri genelde birbirine benzer yapılar gösterir. Bu yapının içinde yer alan öğelere gelin beraberce bakalım:

Giriş sayfası

Pek çok DeFi protokolü için açılış sayfası en kritik bölümdür. Genelde içinde ‘asansör konuşması’ dediğimiz ürünü ilk kez duyan kişilere beş dakikada anlatabilecek kadar az ve öz bilgi barındırır. Neler bunlar diyecek olursak:

  • Bir cümle ile ne ile uğraştıkları
  • Toplulukları
  • Ortakları / yatırımcıları
  • Son birkaç blog yazısı

En büyük DeFi protokollerinde (örneğin Uniswap, Aave, Compound, MakerDAO) genelde benzer yapılar görebilirsiniz.

Ayrıntılı sayfalar/linkler

Bunların dışında daha fazla bilgi almak ya da protokolü kullanmak isteyenler için bağlantılar bulunur ana sayfada:

  • Genelde üst kısımda, paydaşlar için özel bağlantılar (ekosistem, geliştiriciler, kurucu ekip, yönetim topluluğu, daha fazla bilgi almak isteyenler için ‘öğren’ bağlantıları gibi)
  • Orta kısımda Tanıtım Dokümanı (Whitepaper) ve uygulamaya ulaşımı sağlayan düğme şeklinde bağlantılar
  • En alt kısımda ise topluluğa ait sosyal medya hesapları, SSS, iletişim bilgileri ile ilgili bağlantılar

DeFi protokolleri, geçtiğimiz yıllarda biraz da geliştiricilerin protokol içindeki ağırlığının etkisiyle kullanışlı değillerdi. Zira kısıtlı kaynaklar, daha çok ürünü geliştirmeye kanalize edilmişlerdi.

Zaman geçtikçe, bu konuda bir değişim yaşanmaya başladı. Öncelikle olgunlaşmaya başlayan projeler, sadece erken benimseyen kullanıcı (ingilizcesi ‘early adopter’) değil daha geniş kitlelere doğru açılmak ihtiyacı hissettiler. Topluluklara yatırım yapan girişim sermayesinin maddi olarak önlerini açmasıyla birlikte, ekiplere pazarlama anlamında daha fazla insan kaynağı eklenmeye başladı. Bu gelişme sonrası siteler daha kullanıcı dostu, ürünü ve topluluğu layıkıyla tanıtır hale geldi.

Websitesini incelerken nelere dikkat etmeli?

Web sitesi, aslında topluluğun kültürü hakkında bize ipuçları verebiliyor.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, ilk zamanlarda ‘kendi araştırmanı kendin yap’ (DYOR Do-Your-Own-Research) felsefesiyle hareket eden geliştirici kitlesi web sitelerine hiç önem vermediler - hatta bunu bir nevi onur madalyası gibi taşıdılar. Hâlâ bu ekolün temsilcisi olan kimi siteler bu ekolü sürdürmeye devam ediyorlar (Bakınız: Curve web sitesi)

Bir web sitesini değerlendirirken, eminim her kişinin kendine göre farklı kriterleri olacaktır. Aşağıda naçizane birkaç öneriyi bulabilirsiniz:

Bir siteye ilk göz atıldığında değerlendirilmesi gereken, ekibin ürünlerini ne kadar iyi bir şekilde anlattığı olmalı. Ne kadar açıklayıcı ve ne kadar ürün odaklı?

Bir DeFi uygulaması esasında akıllı kontrat da denen bir yazılım. Bu yazılım denetimden geçmiş mi? Sonuçları neler?

Sonrasında bakmamız gereken, topluluk hakkında ne kadar bilgi veriliyor sitede? Topluluk konusunda biraz dikkatli olmakta fayda var. Nicel sayılar yanıltıcı olabilir. Bir yandan da, yeni hayata atılmış protokollerin hemen büyük bir topluluğu olması beklenmemeli.

Bir diğer önemli konu projenin başka projeler ile birlikte yaptığı ortaklıklar. Zira DeFi protokollerinin en önemli özelliklerinden birinin aynı lego parçalarında olduğu gibi diğer protokoller ile tak-çıkar şeklinde çalışabilmesi demiştik. Eğer bir proje ‘iyi’ olarak adlandırılacak ise, o zaman başka DeFi protokollerinin onunla çalışmaya can atması gerekir.

Arkası yarın

Web sitesi bir DeFi projesini incelemek için yolun başı. Serinin diğer yazılarında, ekip ve topluluk ile ilgili diğer konulara birlikte bakacağız.

Not 1: Bu yazı ilk olarak 9 Haziran 2021’de BlockchainIST Center‘da yayınlandı

Not 2: Tüm yazılara Yazılar sekmesinden ulaşabilirsiniz

Genel not: Bu ve diğer yazılarımızın hiçbiri yatırım tavsiyesi değildir. Özellikle DeFi yani merkeziyetsiz finans sektörünün denetime tabi olmamasından dolayı klasik piyasalara göre çok daha riskli olabileceğini göz önünde bulundurun.