Geçtiğimiz yazıda Bitcoin benzeri KriptoParalar’ın değerinin çok fazla oynadığından ve buna çözüm olarak ortaya çıkmış olan SabitPara kavramından bahsetmiştik. SabitPara olarak en bilinen ABD Doları’na kendini bağlamış olan Tether’e bakmış, diğer farklı SabitParaları ise bu yazımıza bırakmıştık.

Özetler isek, SabitParalar, daha stabil fiyat yapısı ile KriptoParaların toplumsal adaptasyonuna büyük katkıda bulunabilirler. Zira, bu paraları sağladığı kolaylıklar nedeniyle günlük ekonomik aktivitenin içinde kullanmak isteyebilecek büyük bir çoğunluk var ve şu an yaşanan ani yükseliş ve düşüşleri görünce neye uğradıklarını şaşırıp arkalarına bakmadan bu dünyadan uzaklaşıyorlar. Hem Kripto Dünyası’nın nimetlerinden faydalanacak hem de bu tip dalgalardan kaçınmak isteyecek bu insanları Şifreli Harikalar Dünyası’na (Cryptonetworks) çekmek ve bu dünyayı kat be kat büyütmek için SabitParalar çok önemli görevler üstlenebilir.

SabitParaların içinde ise ilk olarak ABD Dolarını teminat olarak kullanan Tether’e baktık. Tether mevcut dünyamızından şifreli dünyaya aparmaya çalışılan biraz eğreti ama yine de şimdilik iş gören bir SabitPara. Diğer SabitParalar biraz daha Şifreli Harikalar Dünyası’nın içinden geliyorlar ama onların da şimdilik belli sıkıntıları var. Dilerseniz kısa kısa nelermiş o paralar, bir göz atalım..

KriptoPara teminatlı SabitParalar

Başlığa bakınca konu bir parça daha çetrefilleşiyor değil mi? Haklısınız. KriptoParayı teminat olarak kullanan SabitParalar da ne demek? Açıklamaya çalışalım:

Efendim, Tether’i açıklarken pek çok sıkıntıları olduğundan bahsetmiştik. Bu sıkıntılardan en önemlisi, Tether’in yarattığı her SabitPara için o paraya eşit değerde ABD Dolarını bir bankada tuttuğunu söylemiştik. Yani adem-i merkezi bir şekilde çalışması gereken şifreli bir KriptoPara için çok çelişkili ve işin ruhuna aykırı bir durum idi bu. Ya bir gün o paraya el konursa? Ne de olsa merkezi olarak bir banka hesabında tutuluyor (bu arada bankanın neresi olduğu gizli tutuluyor. Bir ara ABD’deki Wells Fargo Bank idi ancak Wells Fargo -birilerinin etkisiyle diyelim- onlar ile iş yapmayı bıraktı, şimdilerde Porto Riko’da bir yerde olduğu söyleniyor).

Biliyorsunuz teknolojik dünyada çare tükenmez - nerede bir sıkıntı var, onlarca çözüm türer. SabitParanın teminatını merkezi olarak tutma sıkıntı ise o zaman o teminatı da merkezi olmayan dağıtık bir hale getirelim. Nasıl? Teminatı da ABD doları yerine bir başka KriptoPara yaparak tabii!. Böyle ciddi sayıda bir para çıkmış, BitShares (BitUSD), NuBits (USNBT), Steem Dollars (SBD), Maker DAO (Dai) gibi (Sırada olanlar da var Alchemint ve BitBay vb.)

Four-stablecoins-600.png

Artıları neler böyle bir SabitPara’nın? Aslında yukarıda bahsettiğimiz Tether’in merkezi olmasında dolayı duyulan tüm sıkıntıları önlüyor. Bir kere teminat KriptoPara olarak şeffaf bir şekilde tutulacak. Öyle bir bankada yeterli para var mıymış, yok muymuş endişelenmeye gerek yok. Bir adres belirler ve dünyaya ilan edersiniz. teminat olacak KriptoPara’yı bu adrese gönderirsiniz, isteyen istediği zaman gidip bakabilir, para gerçekten o adreste mi diye. Sonra vay efendim ABD hükümeti gelir de el koyarmış gibi bir dert de yok - neye el koyacaksınız? Sonra işin doğasına uygun - hızlı çabuk olarak büyüyebilir gerekirse, sorun da çıkmaz.

Ama tabii bu tip SabitParalar’ın alması gereken daha çok yol var. Bir kere, Tether gibi ABD Dolarına endeklemişler kendilerini bu paralar. Burada bir sorun yok, zaten istenen de -şu aşamada- bu. Sorun, teminat olarak KriptoPara gösteriyorsunuz ama KriptoParaların kendisi çok oynak. Ya bu teminatın değeri çok düşer ve SabitParayı da etkilerse? Bunu önlemek için Tether’deki 1 Tether=1 ABD Doları’nın çok üzerinde bir teminat koyuyor SabitParalar - bir nevi önlem almak adına iyi, ama çok dalgalı bir ortamda o bile işe yaramayabilir.

Teminatsız SabitParalar!

Buraya kadar hala okumaya devam edip kaybolmadı iseniz bravo. O zaman sizin için konuyu daha da karıştıralım! :)

Yukarıda bahsettiğimiz Tether ve diğer SabitParalar biliyorsunuz kendilerini ABD Dolarına bağlar iken ya ABD Doları ya da değer olarak ona yakın miktarda KriptoParayı teminat olarak alıyorlardı. Bir kısım SabitParalar ise “Boşverin bu teminat vesaire almayı, biz bir algoritma yapalım, teminatı toptan yok edelim” demişler.

Nasıl yapmışlar bunu? Kısacası, hatırlarsanız bir yazımızda Akıllı Kontratlardan bahsetmiştik. İşte bu sistemi kuranlar - sanal bir Merkez Bankası yaratıp, bu bankanın işleyişini bir Akıllı Kontrat’a bağlamışlar. Ne zaman SabitPara’ya talep artıyor, bolca SabitPara yaratarak paranın değerini 1 ABD Doları seviyesine getiriyorlar. Ne zaman paraya talep düşüyor, mevcut SabitParalar’dan bir kısmını yok ederek (yani parayı azaltarak) değerini artırıyorlar. Bu SabitParalar için öne çıkanlar Basis ve Saga(SAGA)

basis-saga-600.png

Son bahsettiğimiz Teminatsız SabitPara kavramı henüz çok daha yeni. Bu konsepte inananlar (ki Kripto dünyasının ağır topları var burada) önceki SabitParalara göre çok daha büyük potansiyeli olduğunu düşünüyorlar bu SabitParalar’ın. Ancak üzerinde düşünülmesi, açıklarının bulunması, gerçekten çalışıp çalışmadığının görülmesi gerek, bunun için de zamana ihtiyaç var.

Sonuç

SabitParalar eğer söz verdikleri vizyonu gerçekleştirebilirler ise çok büyük bir potansiyel arzediyorlar. Ancak, yine diğer pek çok KriptoPara ya da Blockchain projesinde olduğu gibi konuşmak için çok erken ve daha alınacak çok yol var.

Aslında belki de en ilgi çekici olanı da bu: Teknolojik olarak bir devrim oldu diyoruz. Bitcoin ve benzeri KriptoParalar çıkıyor. Ama sonra diyoruz ki, “Bu paralar çok ilginç, çok farklı işe yarar özellikleri var, ama şu şu nedenden dolayı kullanamayız”. Girişimciler bu üzerinde takılıp zaman kaybetmiyorlar, “nasıl oldururuz”un peşinde koşuyorlar. Gelen geribildirimler ile yeni yeni özellikleri olan bir üst seviye ürün çıkarıyorlar.

SabitPara olarak ilk çıkan örnekler belki yeterli değil, henüz çok erken. Ama bu insanları merak ve daha iyisini yapmaktan alıkoymuyor. Bu paraları kullanıyor, sorunlar ile karşılaşıyorlar. Tekrar deniyorlar, bu sefer daha iyisini yapıyorlar. Önemli olan burada bir vizyon olması ve yavaş yavaş, adım adım o vizyona doğru yaklaşılması. Hemen sonuç beklemeyin, sabredin ve bir vizyon düşleyin, sonra da o vizyona ulaşırken yapacağınız yolculuğun (inişli çıkışlı) tadını çıkarmaya bakın!…

 

Not: Yazdığımız tüm yazıların bir bütünlük içinde nelerden oluştuğuna bakmak isterseniz Hakkımızda sayfasına göz atabilirsiniz.