Geçtiğimiz yazıda Bitcoin’in kendisinden önce geliştirilmiş pekçok gelişmeyi içine alan ancak bu parçaları birleştirirken devrim niteliğinde bir yenilik getirdiğinden söz etmiştik. Proof-of-Work (PoW) olarak adlandırılan bu yeniliğin kritik yönlerinden bahsetmiştik. Ancak her yenilikte olduğu gibi burada da teknoloji dünyası artıları dışında eksileri de olan bu yeniliği nasıl olur da daha da geliştiririz düşünürken ortaya pek çok yeni alternatif çıktı. Gelin dilerseniz bu alternatiflere kısaca göz atalım.

start-1590051_640.jpg

Proof-of-Stake (PoS)

Proof-of-Stake, Bitcoin’in Proof-of-Work mekanizmasına en ciddi rakip.

Farkını anlatmak için PoW’nun ne yaptığını tekrar hatırlatalım. Siz eğer Bitcoin’i bozmak gibi bir çabaya girerseniz, tüm Bitcoin’in %51’ini ele geçirecek kadar yatırım ve enerji harcamadıkça yaptığınız çaba sonuçsuz kalır ve yaptığınız tüm masraf boşa gider. Zira sistemin oyuncuları, sizin istediğinizi değil çoğunluğun yolunda giderler, siz de yaptığınız masraf ile geride kalırsınız.

O zaman şöyle bir soru soruyor diğerleri: “İyi çok güzel, bu tip mekanizma kurarak dış tehditleri önlüyorsunuz ama öte yandan iyi niyetli mevcut oyuncular da aynı şekilde bulmaca çözmek zorundalar ((Bitcoin kazanmak için gerekli çünkü). Bu nedenle ortaya çok büyük bir enerji harcaması çıkıyor. Sistemi manipüle edecek birine çok maliyet getirecek ama düzgün çalışan uyumlu oyunculara masraf çıkarmayacak dolayısıyla ‘büyük israflara’ neden olmayacak bir çözüm bulunamaz mı?”

PoS işte bunun cevabını şu şekilde veriyor. Yapılan işlemlerin teyidi için bir bulmaca çözüp enerji harcamayalım, onun yerine doğru olduğunu düşündüğümüz işlemlerin doğru olduğunu teyit için elimizdeki tüm parasal değeri rehin olarak verelim. Elimizi taşın altına koyalım yani. Sistem de bu rehin edenler içinde birine piyango ile yeni blok yaratma ayrıcalığı versin. Ne kadar çok varlık rehin edersek, o kadar çok piyango biletimizin olsun. Sonundaki ödülü kazanmadaki şansımız da o kadar artsın. Öte yanda eğer sistemi bozmaya çalışan bir dış tehdit isek, (ve eğer çoğunluğa sahip değilsek) yaptığımız manipülasyon nihai olarak sonuçsuz kalacak ve ceza olarak sistem bizim tüm varlığımızı sıfırlayacak - sıkı bir caydırıcı.

Bu konuda tartışmalar halen devam etmekte. Proof-of-Stake’i kullanacak olan Ethereum geliştiricileri konu üzerinde çalışmaya devam ediyorlar. Bunun dışında Cardano, OmiseGo, QTUM, Ardor PoS kullanıyorlar. Bir de PoS ile PoW’yi karışık şekilde kullananlar var (Decred, Dash, Stratis, HShare, Pivx gibi)

Ve diğerleri:

Blockchain gibi değişik bazlı parçaların birbiri ile nasıl çalışacaklarına ilişkin çalışmalar sadece PoW ve PoS ile sınırlı değil tabii.. Teknoloji alanında bir sorun olduğunda onlarca çözüm ortaya çıkar.. Neler onlar derseniz, sadece isimlerini ve kimlerin kullandığını belirtelim:

  • Delegated-Proof-of-Stake (DPos) - BitShares, Steemit (sahipleri aynı bu ikisinin), EOS
  • DeligatedByzantineFaultTolerance (DBFT) - NEO
  • ProofofActivity (PoA) - Digital Note, Vechain
  • ProofofCapacity (PoC) - Burstcoin
  • ProofofBurn (PoB) - Slimcoin
  • ProofofRun (PoR) - Runcoin
  • ProofofAssignment - IOTW

ve diğerleri: DirectedAcyclicGraphs (DAG), ProofofImportance (POI), Proof-of-Elapsed-Time (POET), Leased-Proof-of-Stake (LPos), PracticalByzantineFaultTolerance (PBFT), SimplifiedByzantineFaultTolerance (SBFT)

Bunları bilmek gerçekten önemli mi? Eğer geliştirici değilseniz çok da önemi yok aslında. PoW’ün etkili bir sistem olduğu biliniyor. 10 yıldır da sağlam bir şekilde kullanılıyor. Bu alternatifler ağırlıklı olarak PoW’un enerji harcaması konusundaki sıkıntılara çözüm olsun diye çıktı. Ama bundan on yıl sonra herhalde bu konuda yeterince geliştirme yapılır ve bu konu bir nüans olarak tarihteki yerini alır.

Sonuç

Yeni teknolojiler ile ilgili hep söylediğimizi tekrar edelim. Bu tip teknolojilerin olgunlaşması zaman alıyor ama güzel tarafı, herhangi bir sistemde bir eksiklik görüldüğünde (ya da hissedildiğinde) hemen birilerin onun üzerinde çalışmaya başlıyorlar. Hatta eksiklik bir demeyelim “daha verimli, daha kolay” bir çözüm arayışı sürekli var. Bu da aslında bu sistemlerin gücü. Zira sürekli bir ilerleme ve gelişme var. Kırk yıldır kullanılan eski sistemlere göre ne kadar büyük bir rahatlık düşünsenize..

 

Not: Yazdığımız tüm yazıların bir bütünlük içinde nelerden oluştuğuna bakmak isterseniz Hakkımızda sayfasına göz atabilirsiniz.